یک مستند شبکه یک آلمان پیش از آغاز بازی‌های المپیک دنیای ورزش را نگران کرده است. بر اساس پژوهش‌های این شبکه، آزمایش دوپینگ ورزشکاران بی‌گناه می‌تواند در پی یک "سوءقصد" صرفاً از طریق تماس با پوست مثبت شود. سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ "وادا" هم نسبت به این مستند واکنش نشان داده است.

در یک آزمایش مشترک شبکه اول تلویزیون آلمان "ARD" و موسسه حقوق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی کلن، به پوست ۱۲ شخص مورد آزمایش، از طریق تماس محدود با دست و گردن مقادیر کمی از مواد آنابولیک متفاوت مالیده شد. در همه موارد جواب آزمایش دوپینگ این افراد یک ساعت بعد و تا ۱۵ روز مثبت شد.

این گزارش سوال‌های بی‌شماری را در مبارزه با دوپینگ پدید می‌آورد و جهان ورزش را به ویژه از لحاظ حقوقی با چالش‌های متعددی روبرو می‌کند.

یکی از نگرانی‌های اصلی این است که حالا یک ورزشکار دوپینگی هم خود را قربانی یک "سوءقصد" معرفی و ادعای بی‌گناهی کند. از طرف دیگر یک ورزشکار پاک که واقعاً قربانی سوءقصد شده و به ناحق جواب آزمایش دوپینگ‌اش مثبت می‌شود، نتواند بی‌گناهی خود را ثابت کند. این می‌تواند اثرات قابل ملاحظه‌ای روی پرونده‌های دوپینگ و نحوه دفاع حقوقی بگذارد.

تحول در حقوق ورزش

در حقوق ورزشی تاکنون اصل "مسئولیت مطلق" ملاک بوده است. بدین معنا که در نهایت ورزشکار مسئول آن است که در بدنش چیست. بر اساس نتیجه مثبت یک آزمایش دوپینگ برای محکوم کردن ورزشکار کافی است. اما حالا این اصل به اعتقاد برخی حقوق‌دانان با توجه به نتایج این پژوهش باید مورد بازبینی قرار بگیرد. در صورت سوءقصد با این مواد ورزشکار باید بتواند ثابت کند که نتیجه مثبت آزمایش در اثر استفاده مواد نیروزا نبوده است. اگر نتواند این کار را انجام بدهد، محروم می‌شود. برخی دیگر از صاحب‌نظران معتقدند که در اثر تقابل حقوق ورزش و حقوق بشر بحث‌های زیادی پیش خواهد آمد. حتی پرونده‌های گذشته دوپینگ ممکن است دوباره زنده و به دادگاه حکمیت ورزش (CAS) ارجاع شوند.

میشائل لنر، متخصص حقوق ورزشی در این رابطه به شبکه رادیویی صدای آلمان گفت این آزمایش چیزی را ثابت کرد که دهه‌هاست کم و بیش همه می‌دانند: "آنچه تازه است این است که حالا در یک پژوهش علمی این مساله ثابت شده و حالا هر کسی می‌تواند به آن استناد کند. نظام قضایی باید تغییر کند."

بعد از انتشار این گزارش مستند در شبکه اول آلمان، برخی از ورزشکاران در گفت‌وگوهای مختلف آن را "نگران‌کننده" و "ترسناک" خواندند و برخی گفتند نمی‌دانند چطور باید با آن کنار بیایند. یان فرودنو، فوق‌ستاره رشته سه‌گانه و قهرمان بازی‌های المپیک، یک سناریوی تاریک برای آینده تجسم می‌کند: "نمی‌خواهم آخرالزمانی باشم، اما این سوال برای من پیش می‌آید که تا چه حدی این می‌تواند پایان ورزش حرفه‌ای باشد."

سازمان‌های مبارزه با دوپینگ هم حالا با نتایج این پژوهش با چالش‌های جدیدی از خرابکاری جنایی روبرو می‌شوند و باید خود را با این شرایط جدید سازگار کنند.

واکنش وادا

البته سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ "وادا" در اولین واکنش به گزارش شبکه یک آلمان اعلام کرد که جای نگرانی اساسی نسبت به درستی نظام حقوقی مبارزه با دوپینگ وجود ندارد. این نهاد در اطلاعیه‌ای که روز شنبه منتشر کرد گفت نسبت به امکان مثبت شدن نتیجه آزمایش دوپینگ در اثر تماس با پوست پیش از این هم "به خوبی" آگاه بوده اما با توجه به تعداد اندک این گونه موارد آن را "پدیده نادری" دانسته است.

بنا بر گزارش خبرگزاری رویترز، با این وجود وادا از شبکه یک آلمان خواسته تا مستندات این پژوهش را در اختیارش قرار دهد. از جمله اینکه در این آزمایش‌های دقیقاً از چه موادی استفاده شده است. در اطلاعیه وادا آمده است: "وادا منتظر انتشارنتایج این پژوهش در یک نشریه علمی است تا بتواند نتایج آن را کامل و اصولی تجزیه و تحلیل کند. با این اطلاعات وادا می‌تواند ارزیابی کند که این داده‌ها جدیدند یا نه."

وادا در ادامه به ورزشکاران اطمینان که نظام ضددوپینگ برای "محافظت از آنان" طراحی شده و در طول زمان تکامل یافته است و با پیشرفت علم باز هم خود را سازگار خواهد کرد. این نهاد همچنین تاکید کرده که همین حالا در اصل "مسئولیت مطلق" انعطاف‌پذیری وجود دارد و خرابکاری و سوءقصد به عنوان یک جرم لحاظ شده و یک ورزشکار در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش‌اش به صورت خودکار محروم نمی‌شود.

شبکه یک آلمان پیش از این گزارش‌های تحقیقاتی متعددی در خصوص دوپینگ انجام داده بود. از جمله گزارش معروف "اسرار دوپینگ: روسیه چگونه قهرمانان‌اش را می‌سازد؟" در سال ۲۰۱۴ که منجر به تشکیل یک کمیته حقیقت‌یاب در وادا و کشف دوپینگ سازمان‌یافته در روسیه و محرومیت این کشور شد.