نورمحمد قاسمی، هر روز صبح پیش از طلوع خورشید بر فراز کوه معروف شیردروازه، به ورزشگاه محل زندگی‌اش در منطقه گذرگاه کابل می‌رود. او ٦٥سال دارد و تنها مرد مسن در این ورزشگاه است. بقیه افراد که با آقای قاسمی ورزش می‌کنند، جوان هستند.

ابتلا به دیابت که در افغانستان آن را "مرض شکر" می‌خوانند، پای نورمحمد را به میدان ورزش کشاند. این بیماری‌ در تقریبا بیست سال گذشته روز و روزگار او را تلخ و تیره کرده بود. آقای قاسمی می‌گوید سالها داروهای مختلف از جمله داروهای یونانی مصرف کرد اما نتیجه مطلوب نگرفت. در نهایت درمان از راه ورزش را پیش گرفت.

او از پارسال منظم به ورزشگاه می‌رود و به گفته خودش "عرق می‌ریزد". تلاش‌هایش حالا نتیجه داده است. ورزش منظم، میزان قند خون او را از ٣٢٠ به ١٢٠ کاهش داده و اخیرا که در جریان تهیه گزارش باهم به آزمایشگاه رفتیم و قند خونش را آزمایش کرد، به ٩٧ رسیده بود. موضوعی که به گفته پزشکان شگفت انگیز است.

صمیم عارفی، پزشک معالج آقای قاسمی می‌گوید: "او ورزش کرده و رژیم گرفته" بنابراین میزان قند خونش کاهش یافته است.

ظاهر آقای قاسمی را کمتر می‌توان در دیگر افراد همسن و سال او پیدا کرد؛ از یک‌طرف بازوانی عضلانی دارد و از سویی دیگر، ریشی سفید و بلند.

او می‌گوید: "واقعیت این است که من هیچ پرهیز ندارم. از گوشت سرخ گرفته تا سفید، برنج، حلوا، همه چیز می‌خورم".

ورزش را ادامه می‌دهم

پزشک معالج نور محمد قاسمی می‌گوید اگر او ورزش را ترک و در خوردن بی‌احتیاطی کند، احتمالا میزان قند خونش دوباره بالا می‌رود. اما آقای قاسمی با وجود سن بالای می‌گوید مصمم است به ورزش ادامه بدهد:

"خدا مهربان است، پس از این هم کوشش می‌کنم که ورزش را ادامه بدهم".

بسیاری از مردان بالای ۶۵ سال در افغانستان کار و مشغولیت خاصی ندارند و شمار اندکی برای حفظ سلامت شان ورزش می‌کنند.

پزشکان می‌گویند ورزش به کنترل قند کمک می‌کند چرا که گلوکز اضافی را می‌سوزاند.

تحقیقات نشان می‌دهند که ورزش یکی از عوامل موثر برای کنترل دیابت نوع دو است.

دیابت چیست؟

دیابت بیماری مزمنی است که دلیل آن ناتوانی پانکراس (لوزالمعده) در تولید انسولین کافی و یا ناتوانی بدن در مصرف انسولین است. این باعث می‌شود که گلوکز زیادی در خون جمع شود.

ویژگی دیابت نوع یک تولید ناکافی انسولین است.

دلیل ابتلا به دیابت نوع دو ناتوانی بدن در مصرف انسولین است و معمولا نتیجه اضافه وزن و عدم تحرک جسمی است.

منبع: سازمان بهداشت جهانی

اما برخی از پزشکان می‌گویند ورزش سنگین ممکن است باعث اُفت قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع یک شود؛ چیزی که به گفته آنها می‌تواند برای بیماران پیامدی ناگوار داشته باشد. نتیجه تحقیقات هرچه باشد، ورزش منظم به آقای قاسمی کمک کرده که تندرستی‌اش را باز یابد و زندگی سالمتری داشته باشد.

آمار مبتلایان شکر در افغانستان در حال افزایش است

وزارت صحت عامه/بهداشت افغانستان می‌گوید شمار بیماران مبتلا به قند خون در حال افزایش است. آمارهای رسمی این وزارت و سازمان بهداشت جهانی نشان می‌دهند که نزدیک به ٨٥٠هزار نفر در افغانستان بیماری قند دارند. حدود بیست هزار نفر در اثر ابتلا به این بیماری سالانه جان می‌بازند.

وحید الله مایار، سخنگوی وزارت بهداشت افغانستان می‌گوید سال گذشته حدود ٩ هزار مورد تازه ابتلا به بیماری شکر را تنها در شفاخانه‌ها/ بیمارستان‌های دولتی ثبت شده است. بیشتر این بیماران زن هستند و صدها کودک نیز مبتلا به دیابت هستند.

به گفته آقای مایار دلیل افزایش این بیماری، عدم تحرک، خوردن غذاهای پرچرب مثل گوشت، برنج، روغن حیوانی و نخوردن سبزیجات است:

"ارقامی که وزارت صحت جمع‌آوری کرده تنها از چند شفاخانه دولتی است که به هیچ وجه نمایانگر وسعت مشکل در سطح کشور نیست" چرا که به گفته او اکثر بیماران مبتلا به بیماری شکر به شفاخانه‌های خصوصی مراجعه می‌کنند.

مقام‌های وزارت صحت می‌گویند بررسی و جمع‌آوری آمار دقیق و جامع در این زمینه، نیازمند یک مرکز تحقیقی پیشرفته و مجهز است؛ کاری که با امکانات موجود درافغانستان ناممکن است.

سخنگوی وزارت بهداشت افغانستان می‌گوید تنها کاری که می‌توان انجام داد آگاهی‌ و تشویق مردم به ورزش منظم است. او می‌گوید مردم باید از پرخوری اجتناب و از غذاهای چرب پرهیز کنند تا اضافه وزن پیدا نکنند؛ چرا که چاقی یکی از عوامل عمده ابتلا به بیماری دیابت نوع ٢ است.

بنابر آمار سازمان بهداشت جهانی بیش از ٤٠٠ میلیون نفر در جهان از بیماری شکر رنج می‌برند. این رقم هر سال افزایش می‌یابد.