دلایل سردی رابطه آمریکا وعربستان سعودی

 

گزارش و تحلیل
تهیه شده توسط دکتر عماد آبشناس

دیگر بر هیچ تحلیلگری پوشیده نیست که روابط ایالات متحده آمریکا و عربستان سعودی پس از به قدرت رسیدن بایدن با قبل از آن بسیار متفاوت است و کاملا مشخص است که آمریکایی ها تصمیماتی اساسی برای تغییر استراتژی روابط و سیاست های بین المللی خود اتخاذ کرده اند.

کاملا مشخص است که اولویت های سیاست خارجی برای سیاستمداران کهنه کار آمریکایی خیلی فرق کرده و اولویت آنها فعلا بقای آمریکا به عنوان یک ابرقدرت اقتصادی و نظامی در جهان است.

امروزه سیاستمداران آمریکایی با حقیقت تلخی مواجه شده اند و آن این است که وقتی آمریکایی ها سرمست فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بودند و تصور می کردند که دیگر کار تمام است و هیچ قدرتی در جهان وجود ندارد که بتواند اقتدار آمریکا را به چالش بکشد، طبق سنت تاریخ، قدرت های جدیدی در حال ظهور بودند.

چین کمونیستی در حال تبدیل شدن به ابر قدرت اقتصادی اول جهان می باشد و روسیه بار های سنگین خود را کنار گذاشته و چابک تر از قبل در حال بزرگ شدن و به چالش کشیدن قدرت نظامی آمریکا است.

مذاکرات غیر رسمی ایران و عربستان سعودی
© FOTOLIA / PEYMAN KAIEDI
مذاکرات غیر رسمی ایران و عربستان سعودی

 

آمریکایی ها هم طی این مدت خود را درگیر مسایل کوچک اما پر هزینه مثل مساله خاورمیانه کرده بودند.

یا شاید مناسب تر این باشد که بگوییم رقبای آمریکا آنها را در باتلاق درگیری های کوچک و پرهزینه انداخته بودند و آمریکایی ها هر روز دست و پا می زدند تا بیشتر در این باتلاق فرو نروند.

به یکباره آمریکایی ها به خود آمدند و به قول معروف دیدند ای دل غافل نه فقط در این باتلاق ها گیر کرده اند بلکه شرایط به جایی رسیده که برخی رعیت های آنها حالا قد علم کرده اند و خود را مجاز به تصمیم گیری برای آنها می کنند.

اینکه عربستان سعودی و برخی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به دنبال ایجاد لابی های اقتدار و تاثیر گذاری در سیاست های آمریکا باشند، خود بزرگترین توهین به سیاست مداران آمریکایی به حساب می آید.

بر کسی پوشیده نیست که سعودی ها و اماراتی ها در انتخابات اخیر آمریکا به نفع ترامپ صدها ملیون دلار هزینه کردند و قطری ها هم در جبهه مقابل به نفع بایدن سرمایه گذاری کردند.

یعنی کار به جایی رسیده این کشورها با پول خود تلاش دارند سیاست آمریکا را تحت تاثیر قرار دهند.

یعنی آن دلاری را که آمریکایی ها برای کنترل اقتصاد و سیاست جهان ابزار خود کرده بودند به ابزار دیگران بر علیه آنها تبدیل شده.

قطعا این شرایط نه فقط از طرف سیاست مداران ارشد آمریکایی قابل قبول نمی باشد بلکه یک تهدید بزرگ نیز به حساب می آید.

علیرغم اینکه بسیاری به سیاست های بایدن انتقاد دارند اما باید توجه داشت وی تنها تصمیم گیرنده برای سیاست های آمریکا نیست، بلکه ساختار سیاسی آمریکا است که تصمیم میگیرد و رئیس جمهوری اجرا کننده آن تصمیم می باشد.

به عنوان مثال بگویم، بحث خروج آمریکا از افغانستان و برقراری رابطه با طالبان، مساله ای نبود که در دوران بایدن درباره آن تصمیم گیری شده باشد بلکه مساله ای بود که قبلا توسط ساختار سیاسی حاکم در آمریکا روی آن تصمیم گیری شده بوده و مذاکرات و نقشه ها چیده شده بود و در دوران بایدن به اجرا در آمد.

البته قطعا بحث سرمایه گذاری تیم بی (عنوانی که آقای ظریف برای بن سلمان و بن زاید و بنیامین نتانیاهو گذاشته بود)، روی ترامپ موجب آن شده که سیاست مداران جدید آمریکایی در برنامه ریزی برای تلافی در آوردن بر علیه آنها تسریع بخشند.

بنیامین نتانیاهو که با حمایت آمریکا برای مدت های مدید به زور در قدرت باقی مانده بود برکنار شد، موضع محمد بن سلمان در داخل عربستان تضعیف شده و محمد بن زاید هم خیلی فعلا جلو چشم نیست.

البته با توجه به شناختی که بسیاری از این سه دارند می توان گفت محمد بن زاید زیرک تر از بقیه است و به همین دلیل بلا فاصله بعد از اعلام انتخاب بایدن در رسانه ها، به او تبریک گفت در حالی که محمد بن سلمان و بنیامین نتانیاهو تا لحظه آخر حاضر به تبریک گفتن نبودند و حتی برخی رسانه ها مطالبی درباره اینکه عربستان سعودی به جراد کوشنر ملیون ها دلار پول نقد داده تا در دادگاه ها و برای بازشماری آرا جهت برگرداندن نتیجه انتخابات در آمریکا استفاده کند، صحبت کردند.

منبع: نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان، تروریست های القاعده را به یمن منتقل کردند
© REUTERS / GORAN TOMASEVIC
منبع: نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان، تروریست های القاعده را به یمن منتقل کردند

 

خوب نتانیاهو که تاوان کارهایش را داد و بقیه نباید تصور کنند که بایدن فراموش کار است یا آلزایمر دارد، آسیاب به نوبت.

اینکه آمریکا تسلیحات استراتژیک خود را از عربستان سعودی خارج می کند و یا بحث انتشار گزارش ها 11 سپتامبر که می تواند روی فضای عمومی بر علیه عربستان سعودی تاثیر منفی زیادی داشته باشد، یا بحث تحقیق مفصل درباره عوامل ترور عدنان خاشقچش و ... همه می تواند نشانه از آن داشته باشد که آمریکایی ها در صدد انجام اقداماتی اساسی در قبال برخی کشورها از جمله عربستان سعودی هستند و شاید پنج شش سال پیش وزیر خارجه عربستان می توانست تهدید کند که اگر آمریکایی ها گزارش های 11 سپتامبر را منتشر کنند و عربستان را متهم کنند 700 ملیارد دلار سرمایه گذاری عربستان از آمریکا خارج خواهد شد اما امروزه پس از هفت سال جنگ یمن عملا همه 700 ملیارد دلار ذخایر مالی عربستان در آمریکا آب شده و دیگر ابزاری برای تهدید آمریکایی ها در اختیار ندارند.

با توجه به همه مطالب فوق الذکر میتوانیم متوجه شویم چرا آمریکایی ها با این شرایط ازافغانستان خارج شدند و چرا بسیاری نیروها و تجهیزاتشان در خلیج فارس و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را خارج کرده اند.

در واقع آنها می خواهند تمرکز خود را روی مقابله با بازگشت اقتدار روسیه در اروپا و رشد سریع اقتصادی چین متمرکز کنند.

چون به خوبی می دانند اگر نتوانند طی چند سال آتی چین و روسیه را مهار کنند عملا قافیه را باخته اند و پس از سال 2030 دیگر ابر قدرت اول جهان نخواهند بود.

برخی حتی پا را فراتر گذاشته اند و باور دارند که آمریکایی ها حتی به دنبال آن هستند که در ترکیب متحدین خود نیز تغییر ایجاد کنند.

آنها متوجه شده اند که بسیاری از متحدین شان از برخی کشورهای اروپایی گرفته تا اسرائیل و برخی کشورهای عربی بیش از اینکه به سود آنها باشند بار سنگینی برای آنها به حساب می آیند، دقیقا مانند بخش هایی از اتحاد جماهیر شوروی سابق که پس از فروپاشی آن اتحاد استقلال پیدا کردند.

روسها آن زمان متوجه شدند برای پیشرفت خود نیاز دارند این بار سنگین را زمین بگذارند و آمریکایی ها امروزه متوجه شده اند که این بار سنگین را باید زمین بگذارند.

آمریکایی ها نگاه می کنند می بینند متحدین آنها در منطقه کدام کشورها هستند، کشورهایی که به قول ترامپ بدون حمایت آمریکا سرانشان ظرف دو هفته باید فارسی یاد بگیرند.

در حالی که متحدین روسیه و چین در منطقه کشورهایی مانند ایران و سوریه هستند که علیرغم همه فشارها و تحریم های اقتصادی آمریکا روی پای خود ایستاده اند.

مشخص است که آمریکایی ها هم در یارگیری خود اشتباه های بزرگی مرتکب شده اند وهم در وابسته نگاه داشتن متحدین به خود.

هیچ نباید تعجب کرد اگر مشاهده کنیم طی یکی دو سال آینده آمریکایی ها نه فقط برخی متحدین خود را کنار بگذارند بلکه حتی تلاش کنند برخی متحدین جدید پیدا کنند و خصومت های خود با برخی کشورها مانند ایران را کنار بگذارند.

آخرین ویرایش: 1400/06/25
 
 
 
دیدگاه خود را بیان کنید.